Melihcan ÇALIŞKAN – Feridun AÇIKGÖZ / İSTANBUL (DHA) İSTANBUL'da oto yıkama ücretleri ilçeden ilçeye ortalama 300 lira ile 800 lira arasında değişiyor. Geçen seneye göre müşteri kaybı yaşandığını belirten oto yıkamacılar; son dönemde bazı müşteri alışkanlıklarının değiştiğini, birçok kişinin ise akaryakıt istasyonlarındaki self servis yıkama hizmetlerine yöneldiğini aktardı. İBB tarafından mayıs ayında yapılan son su zammı, dükkan kiraları, personel ve malzeme giderlerindeki fiyat artışları sebebiyle maliyetlerinin yükseldiğini belirten oto yıkamacılar, sektörde daralma yaşandığını ifade etti. Oto yıkama ve kuaför işletmeciliği de yapan Marmara Tüm Araç Yıkama, Bakım, Kuaför, Park ve Servis Esnaf ve Çalışanları Derneği (MAYBAK) Başkanı Murat Can Ertürk, "Mayıs ayındaki su zamları sonrasında zam yapmayı düşündük, fakat hayata geçirmedik. Çünkü iş potansiyellerimizde ciddi anlamda düşüş var. Örneğin geçen sene bize ait işletmede ağustos ayında yaklaşık 1400 adet araç kabul etmişken bugün 478 araç almışız. Benzinliklerde araç yıkama işlemleri arttı. Müşterilerin en az yüzde 50'si kaydı diyebiliriz" dedi.
İstanbul’da oto yıkama ücretlerinin ilçelere ve verilen hizmetlere göre ortalama 300 lira ile 800 lira arasında değiştiği öğrenildi. TÜİK’in Temmuz ayında açıkladığı istatistiklere göre toplamda 5 milyon 693 binden fazla kayıtlı motorlu taşıtın bulunduğu şehirde, oto yıkama firma ve işletmeleri; 3 milyon 756 binin üzerinde otomobile hizmet veriyor. Oto yıkama işletmeleri, İBB tarafından Mayıs ayında yapılan son su zammı sonrası maliyetlerinin arttığını, bununla birlikte kira, malzeme ve personel giderlerinin de geçen seneye göre yükseldiğini belirterek, durumun ücretlere yansıdığını aktardı. Önceki seneye göre müşteri kaybı yaşadıklarını belirten oto yıkamacılar, araç yıkatmaya dair alışkanlıkların değiştiğini, aylık yıkama sayılarının düştüğünü, birçok araç sahibinin ise araçlarını benzin istasyonlarında kendileri yıkadığını belirtti.
ÜCRETLER MAHALLELER ARASINDA DEĞİŞİYOR
Akaryakıt istasyonlarının çoğunluğunda yalnızca dış yıkamaya dair hizmet verildiği; jeton satın alımı şeklinde makinelerden sunulan köpük ve su hizmetinin 100 lira ile 150 lira arasında değiştiği görüldü. Daha çok iç-dış yıkama hizmeti veren oto yıkama işletmelerindeki ücretlerin ise; aynı ilçedeki mahallelerde dahi farklılık göstermesi dikkat çekti. Bağcılar’da 300 liraya araç yıkama hizmeti verilirken, Beşiktaş’ta bu ücretin ortalama 450 lira olduğu öğrenildi. Beşiktaş’ta Dikilitaş Mahallesi’ndeki bir oto yıkama işletmesinde ücretin 400 lira, Etiler’de 450 lira, Levent’te bulunan bir işletmede ise 500 lira olarak belirlendiği öğrenildi. Nişantaşı’ndaki bir işletmede ise oto yıkama ücretine 750 lira fiyat belirlendiği aktarıldı. Oto yıkamacılar ücret ve hizmet bedellerinin, giderlerindeki artış sebebiyle yükseldiğini belirtti. Marmara Tüm Araç Yıkama, Bakım, Kuaför, Park ve Servis Esnaf ve Çalışanları Derneği (MAYBAK) Başkanı Murat Can Ertürk, akaryakıt istasyonları ve baraka tarzındaki kaçak işletmelerle birlikte, kuyu suyu kullanan işletmelerin, müşteri potansiyelini azalttığı konusundaki şikayetleri dile getirdi. Resmi ve kayıtlı oto yıkama faaliyeti yapılan işletmelerde istihdam yaratıldığını belirterek, self servis hizmet veren akaryakıt istasyonu gibi noktalar sebebiyle sektörde daralma yaşandığını aktardı.
'STANDART İÇ-DIŞ YIKAMA 300 LİRADAN BAŞLIYOR'
Umutreis Caddesi’nde oto yıkama işletmesi bulunan MAYBAK Başkanı Murat Can Ertürk, “Bizim bölgemizde Büyükçekmece’de 300 liradan başlıyor 700-800’e kadar çıkıyor. Oto yıkama fiyatları; tabela değeri, franchise bedelleriyle artabiliyor. Şu an dediğimiz gibi basit standart iç-dış yıkama ücretleri İstanbul’da 300 liradan başlıyor 800 liraya kadar çıkıyor. Bizim işletmemizde ise 450 lira" dedi.
'GEÇEN SENE AĞUSTOS’TA 1400 ARACA HİZMET VERDİK, BU SENE 478'
Ertürk, “Biz şahsi olarak son zammı ocak ayında yaptık. Mayıs ayından sonra yapılan su zammı sonrası bizler de zam yapmayı düşündük fakat hala hayata geçiremedik. Çünkü ciddi anlamda iş potansiyelimiz düştü. Bu sabah çıkardığımız raporda, geçen sene Ağustos ayında yaklaşık 1400 araç kabul etmişken bugün rakam 478’di. Ciddi potansiyel kaybından dolayı zam yapmayı öngörmedik" Diye konuştu.
ARAÇ YIKAMA İŞLEMLERİ ARTTI'
Ertürk, “Akaryakıt istasyonlarında araç yıkama işlemleri arttı. Self servis işi yapan arkadaşlarımız da var, artış gözettiklerini söylüyorlar. Buralarda genellikle tüm benzinliklerde kullanılan su, kötülemek için söylemiyorum; kuyu suyu. Mevcut araçlarına, boyalarına ciddi anlamda zarar veriyorlar. Güneş yanıklarının olma sebebi bu. Biz bunların önüne geçmek için fiyatlarımızı kabul edilebilir seviyede de tutmaya çalışıyoruz, artık en kötü araba 500 bin lira" şeklinde konuştu.
'MÜŞTERİLERİMİZİN EN AZ YÜZDE 50’Sİ KAYDI DİYEBİLİRİZ'
Benzin istasyonlarında verilen hizmeti değerlendiren Ertürk, “Müşterilerimizin en az yüzde 50’si kaydı diyebiliriz. Bunun yüzde 10’u bizden kaynaklı. 300 liraya da araba yıkanan yerler var, işine yaptığı yatırım, kirası, mesleki yeterliliği, eleman ücretleri bizden düşük ise bu kabul edilebilir. Yine de benzin istasyonunda araba yıkamak da nereden baksanız 120 lira, çok da ucuz değil, hem zaman kaybı" diye konuştu.
'BİR TABANCA BİR KÖPÜKLE ARAÇ YIKANMASI HOŞ GÖRDÜĞÜMÜZ BİR ŞEY DEĞİL'
Ertürk, “Bir de, biz istihdam diyoruz, işsizlik diyoruz, bizler istihdam yaratmak için iş yerleri kuruyoruz. Bu yüzden birçok şeyin riskini ticaret yaparak alıyoruz. Oralarda hiçbir personel yok. Bir tabanca, bir köpük ile arabanın yıkanabiliyor olması bizim naçizane hoş gördüğümüz bir şey değil" dedi.
“GEÇEN SENEYE ORANLA 2 BİN İŞLETME KAPANMIŞ'
Ertürk, “ Türkiye Araç Satış Sonrası Hizmetler Federasyonu (TOBFED)’e bağlı MAYBAK Derneği’yiz. Başkan olarak geçen sene araştırmalarımızı yaptık. Geçen seneye oranla Türkiye genelinde 2 bin işletme kapanmış. İstanbul’da bunun sayısını çok da bilemiyoruz çünkü resmi anlamda yapan sayısını bilmiyoruz. Bu işi gayri resmi yapan birçok baraka, kaçak işletme var" dedi.
'DENETLENMEYEN BİR ŞEYDE DEVLETE, MİLLETE YARAR SAĞLAYAMIYORUZ'
Kuyu suyu kullanan ve yetki belgesi veya sertifikaları bulunmayan oto yıkama işletmelerinin durumuna da değinen Ertürk, “Bir personelin eğitim maliyeti nereden bakarsanız 30 bin lira, süresi 15 gün. Ona o eğitimi vermezseniz, barındıramazsınız. Yeterlilik belgesi olmayan birini de çalıştırmak istemezsiniz. Adli sicil kaydını vesaire geçiyorum. Evinize bir temizlikçi almayı düşünün, altınınız değerli eşyalarınız evinizde. Aynı şey arabanız için de geçerli, bunlar arabanızda da var. Ama, aracınızı teslim ettiğiniz kişilerin de takip edilebilir ve temiz kişiler olması lazım. Buna özen gösterdiğimiz için maliyetlerimiz üst seviyede. Bu tarz işletmeler varlığını sürdürüyor. Bunun denetimini 2025 yılında dernek olarak sağlamayı düşünüyoruz. Amacımız bu tarz işletmeleri kapatmak değil onları resmiyete kavuşturmak. Bugün cebinde 200-300 bin lira parası olup da bir kuyu suyu vurup, bir makine yatırımı yapıp, köpük makinası alıp bu işi yapmasınlar istiyoruz. Denetlenmeyen bir şeyde millete, devlete yarar sağlayamıyoruz. Benzin istasyonlarında da takip yok. Orada verdiği jetonun fişteki karşılığı nedir bilmiyoruz" dedi.
'OTO YIKAMACILARDA FİYAT İKİ DERECE YÜKSEK'
Bağcılar’da bulunan bir benzin istasyonunda yaklaşık 20 yıldır istasyon şefliği yapan Haydar Çay, “İstasyonlar artık daha çok tercih ediliyor, doğru. Bunun sebebi de şu, yıkamalarda benzin istasyonuna göre fiyat iki derece yüksek. Fiyat farkı uçurum olduğu için bizi tercih ediyorlar. 50 lira köpük, 50 lira su, evdeki içme suyu gibi de temiz araç yıkanıyor. Lüks araç sahipleri de geliyor. Neden geliyor, suyun köpüğün kalitesini hissettiği anda geliyor. Keyfi olarak; daha çok gençler gelip arabasını yıkıyor. İnsanlar aldığı hizmetin kalitesine bakarak da geliyor" dedi.
'300 LİRA CİVARI TASARRUF ETMİŞ OLDUM'
Akaryakıt istasyonunda aracını yıkayan Hüseyin Yazan, “Şu anda bu hayat şartlarında kendi aracımı bir yerde yıkatmaya çalışsam 300 ila 500 lira arasında bir bütçeden bahsediyoruz. Aracımızı kendimiz yıkayınca keyif alıyoruz, bir taraftan da fiyat artışlarından dolayı kendimize katkı sağlamış oluyoruz. Şu anda 100 liraya köpük ve su satın aldım. Cebime baktığım zaman 300 lira civarında bir tasarruf etmiş oldum" dedi.
'GEÇEN SENE ARACIMI HAFTADA 2-3 KEZ YIKARDIM, ŞU ANDA HAFTADA 1 KEZ'
Yazan, “Hayat şartlarımıza bakıyoruz, oto yıkamacılara, orada bu işi yapanlara da hak veriyoruz. Ama malum, bir bütçe meselesi var. Kendimiz, çabamızla yıkamaya çalışıyoruz. Geçen sene aracımı haftada iki üç sefer yıkatırken, bu sene şu anda haftada 1 sefer, hadi 2 sefer yıkıyoruz. Önceden ayda 7-8 kere yıkattığımız oluyordu" dedi.
'150 LİRA VERDİM BENİM İÇİN AYNI ZAMANDA PSİKOLOG SEANSI GİBİ'
Aracını yıkayan Barış Özen ise, “Ben araçlarımı hep kendim yıkarım. Her şeyin arttığı gibi bunun da maliyeti artmıştır, bilemiyorum. Çok keyifli, 150 lira verdim, tabi bu aynı zamanda benim için bir psikolog seansı. Ben 150-200’e yıkıyorsam iki katına kadar, 300 liradan 500 liraya kadar ücretler normal diyebilirim ama 800’ler uçuk rakamlar" ifadelerini kullandı.
'BİR İŞÇİNİN GÜNLÜĞÜ BİN LİRAYA GELMEZKEN YIKAMAYA 400 LİRA ÇOK'
Ailesiyle akaryakıt istasyonuna gelen Bekir Kılavuz ise, “Bizimki biraz keyiften, kızlarımla vakit geçiriyorum. Arabanın iç temizliğini yaptırmayacaksam, dışını yüzeysel temizleyeceksem benzin istasyonlarını tercih ediyorum. Bence oto yıkama ücretleri çok yüksek. Normal bir işçinin günlüğü bin liraya gelmezken bir yıkamaya 400 lira çok" dedi.
Görüntü Dökümü:
---------------------
-Oto yıkama işletmesinden ve yıkama işleminden görüntü
-Benzin istasyonundan ve araçlarını yıkayanlardan görüntü
-Murat Can Ertürk, Haydar Çay, Hüseyin Yazan, Barış Özen ve Bekir Kılavuz ile röportaj
-Genel ve detay görüntüler